55 jaar signaleren waar het daglicht om vraagt

WIA: Op weg naar Afschaffing

Polis gaandeweg verlaagd  De dekking tegen arbeidsongeschiktheid is de afgelopen jaren verlaagd. Met de herkeuringen sedert 1 oktober 2004 gelden opnieuw scherpere normen. De overheid veranderde "voor wie het huis heeft gebrand" de kleine lettertjes van de polis, zodat er minder vergoed hoeft te worden. 

WIA  De WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) geldt alleen voor wie volledig arbeidsongeschikt is. Het risico van gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid en ontslag na 2 jaar kan bij het UWV en de private verzekeraars met een aanvullende verzekering -naar men beweert - worden gedekt. Beweerd "onbekend" verklaarde gezondheids-aandoeningen kunnen niet meer tot een uitkering leiden. Onder meer psychische aandoeningen, ME, burnout, whiplash en andere letselschades vallen dan in principe buiten de WIA.
Het redelijk doel was overigens al lang bereikt. Onder media- en politieke druk naar willekeur verscherpte keuringen was de AO-instroom al met maar liefst 40% gedaald. 

Geen bijstand  Gedeeltelijkafgekeurden vallen onder de WGA. Zij krijgen een lager loon met een tijdelijke overbrugging die wordt verzekerd naar keuze bij de verzekeraars, of de private tak van het UWV. Wie de uitkering verliest en niet aan het werk komt krijgt meestal geen bijstand als de partner werkt. De 'bijstand' kijkt immers wél naar het aanwezige vermogen en/of inkomen van de partner. Verlies van uitkering bleek ongeveer de helft van 350.000 te herkeuren WAO-ers te betreffen.

Op weg naar afschaffing  De afbraak van de WAO was al jaren op gang. Terwijl werkgevers en werknemers verplicht bleven om premie te betalen. Een draconische sanering van de overheidsfinanciën en een recessie leidden tot de afschaffing tegen elke prijs. Geleidelijk vertrokken 20.000 UWV-ers merendeels op zoek naar wél zinvolle arbeid of naar collega-private verzekeraars waar misstanden bestaan.

Vage normen, Voorspellingen toegevoegd  De huidige onduidelijke en oncontroleerbare keuringspraktijk is in een andere vorm terug. Bedrijfsartsen, verzekeringsgeneeskundigen, keuringsartsen en arbeidsdeskundigen werken met aandoeningenlijsten, normen en protocollen. Betrouwbare keuringsnormen zullen ook in de toekomst niet mogelijk blijken. Eenduidige keuringsmetingen kunnen ook in de huidige wet niet bestaan. De oncontroleerbare keuringspraktijk heeft een nieuw jasje. De nieuwe methode en normen betekenen dat dezelfde arbeidsongeschikte na beoordeling door verschillende keuringsartsen veelal een lagere of geen arbeids(on)geschiktheid ontvangt. Dit wordt ook verklaard uit de cultuur- en werkwijze-verschillen in de onderdelen van het vroegere GAK. Tegelijkertijd heerst er binnen het UWV jarenlang een crisissfeer.
De WIA-keuring levert zelfs impliciet een keuringsprognose in het resultaat. Een dergelijke uitspraak is evenmin medisch te verantwoorden.
Artsen zijn nu meer dan ooit met onmogelijke en verstrekkende uitspraken belast. Hun taak blijft zogenaamd adviserend, maar als geen bezwaar wordt ingediend wordt hun advies in een beslissing omgezet. Sommige artsen en arbeidsdeskundigen vonden dit onaanvaardbaar en ruimden het veld. Helderziende achterblijvers, 'kneuzen' van elders, en nieuwelingen zouden inmiddels wél individueel van genoemde aandoeningenlijsten mogen afwijken.

Willekeur bij (her)keuringen, Groeiend wantrouwen  Reproduceerbare keuringsresultaten zullen ook in de toekomst onmogelijk blijken. De keurings- en arbeidsdeskundige adviezen berusten daarom ook in de WIA op willekeur. In de herkeuringen vandaag werden velen door het UWV als "Lourdes van het Noorden" zonder gezondheidsverandering arbeidsgeschikt verklaard. Dit ondermijnt het vertrouwen in de overheid. Pogingen om aan het werk te blijven, ander werk te vinden, of juist af te zien van werk, berusten dan ook vaak op een foute basis. Werkgevers werden met subsidieregelingen en stagemaatregelen aangemoedigd om halve of hele invalide krachten in dienst te nemen. Iedereen kan met steun mee op de arbeidsmarkt, was het motto. Dat mislukte dan ook te vaak.

WIA zet slachtoffers arbeidsongevallen en beroepsziekten in de kou  De WIA strookt niet met internationale verdragen over sociale zekerheid. Om dit probleem op te lossen dient de regering in ieder geval een betere voorziening te treffen voor arbeidsongeschikten ten gevolge van een bedrijfsongeval of beroepsziekte. Aldus Prof. Mr. Frans Pennings in zijn oratie 'Nederland Gidsland?'

In Reïntegratiebedrijven wordt al jarenlang grof geld verdiend met deerniswekkende vertoningen waarbij zwakkeren kunstjes moeten leren om aan het werk te komen. De werkgevers trekken voorlopig de wenkbrauwen op voor deze goedgekeurde krachten. Stagedwang moest de reïntegratie afronden. De onzekerheid bij verzekerden en uitkeringsgerechtigden over hun polis, hun rechten en hun toekomstkansen blijft. Dit leidt voor hen te vaak tot grote stress, psychische vernedering, verlies van de partner en persoonlijke relaties, vereenzaming, en bijgevolg tot onnodige extra gezondheidsschade en arbeidsvermogensverlies. Terwijl een onrechtvaardige last juist drukt op diegenen die hen als partner (en/of mantelzorger) trouw blijven. De trouwblijvende, nog bezittende partners mogen als eersten materieel bjdragen voordat de bijstand voor de verzekerde wacht.

Reïntegratie?  De zogenaamde reïntegratie van arbeidsongeschikten roept al jarenlang vragen op. Het is onduidelijk wat het UWV precies betekent voor tot werklozen omgeboekte arbeidsongeschikten. Het reïntegratieresultaat is onvindbaar, aldus de Algemene Rekenkamer in november 2004. De jarenlange verspilling van honderden miljoenen aan reïntegratiebudgetten is evident. Onafhankelijke controle op zogenaamde reïntegratie door de particuliere bedrijven ontbreekt, of faalt. Waar misstanden al naar buiten komen verdwijnen ze snel uit de publiciteit.

Uitdrijven van geesten  Inmiddels kwam hulp uit Rome. De pauselijke priesterhogeschool leidde weer exorcisten op. Een vorige paus wilde namelijk dat in alle diocesen exorcisten worden aangesteld. Sommige psychische verschijnselen zijn volgens die experts uit bezetenheid van de duivel te verklaren. Mogelijk kan het UWV voor katholieke psychische patiënten met hulp van deze kerkelijke expertise ook hier het wonder van genezing, ditmaal door uitdrijving, bereiken. De kosten van deze 'paranormale' experts zijn niet bekend.

Meer Rechters nodig  Geschillen over de beoordeling zullen de inzet blijven van bezwaar- en juridische procedures. Er zijn meer Rechters nodig. Misschien een reïntegratiekans via de Raio-opleiding? Met voorrang aan mensen met een lichte dwarslaesie? Inmiddels is ook voorgesteld het inkomen van Rechters te verhogen.

Verplichte premie geeft recht op onzekerheid  De WIA biedt in ruil voor de verplichte premie nog meer onzekerheid bij ziekte of ongeval. De te grote kans op onjuiste beoordeling betekent risico op meer inkomensschade, namelijk het doorkruisen van een mogelijk herstelproces, en op nieuwe schade aan het arbeidsvermogen. Toch heeft voor zover bekend nog nooit iemand de polis en de premiebetaling geweigerd.

Commerciële 'WIA-gat' verzekeringen  Economische tegenwind zal bijdragen tot de opvatting dat de WIA moet worden afgeschaft. Particuliere verzekeraars willen meer dan voorheen aanvullende Arbeidsongeschiktheids-polissen aanbieden. Deze zullen bij werkgevers, zelfstandigen en werknemers als voorheen valse verwachtingen wekken. Mensen met en zonder vlekje blijven kampen met bizarre uitsluitingen en te vaak absurd hoge premies. Keuringen leiden ook dan - onverminderd - tot willekeur, onzuivere beoordeling en onzekerheid. Fysiek, psychisch en materieel schadelijk voor wie dacht particulier wél gedekt te zijn.